Nedir Bu Fizibilite Çalışması ?

Fizibilite ne demek ?

Bu yazıda girişimci olmayı düşünenlerin yada mühendislik öğrencilerinin sık sık duyduğu fizibilite kavramını ve fizibilite çalışmasını ele alacağız. Öncelikle fizibilite kelimesinin anlamına ve kelime kökenine bakalım. Fizibilite "feasibility" kelimesinden türetilmiştir yani İngilizceden alıntıdır. Anlam olarak yapılabilirlik anlamına gelmektedir.

Fizibilite Çalışması

Fizibilite çalışması, henüz fikir aşamasında olan bir projenin veyahut düşüncenin belirli kriter ve parametrelere göre araştırılarak yapılabilirliğinin ölçülmesi için yapılan çalışmalardır. Yapılan çalışma ile hayata geçirilmek istenilen projenin  işe yararlılığı, finans durumu, yasallığı ve teknik olarak uygunluğu araştırılır ve bu araştırmalar sonucunda olası sorunlar belirlenerek projenin hayata geçirilip geçirilmeyeceğine karar verilir.

Neden Yapılmalıdır ?

Projeler hayata geçirilmeden önce hataları ve olası sorunları öngörmek adına kesinlikle fizibilite çalışması yapılmalıdır. Fizibilite çalışması yapılmadan gerçekleştirilen bir projenin beklentileri karşılaması ve sonucunda proje sahibini mutlu etmesi düşük bir ihtimaldir. Gerçekleştirilmek istenilen projenin nihayetinde problem sayısını minimize edebilmek için  projenin durumu ve yapılabilirliği fizibilite çalışması ile ortaya konmalıdır.

Fizibilite Çalışmasının Aşamaları 

1-Pazar Değerlendirmesi

 Gerçekleştirilmek istenilen projenin ortaya koymayı planladığı hizmet yada ürün için piyasa/pazar araştırması yapılması gerekir. Bu aşamada ‘Ürünün piyasadaki değeri nedir? Satış fiyatları ne olacaktır? Ürünün satış dönemleri nelerdir? Sağladığı istihdam ve katma değerleri nelerdir?’ tarzında sorulara cevap verilerek pazar/piyasa değerlendirmesi yapılmış olunur. Örnek verecek olursak, gelir düzeyi ortalamanın altında olan bir yerde üretim maliyeti fazla olan bir ürünü satmaya çalışmak mantıklı bir karar olmayacaktır. Ürün ya maliyetinden düşük bir miktara satılarak  ya da fiyatı yüksek olduğu için satılamayarak  zarara sebep olur. Çünkü üretim gerçekleşmiş ve maliyetine katlanılmıştır. Her iki durumda da pazar değerlendirmesi doğru yapılmadığı için proje başarısız olabilir.

2-Kuruluş Yerinin Değerlendirilmesi

Projenin faaliyete gireceği konum oldukça önemlidir. Seçilecek olan konumun projeye uygunluğuna bu aşamada karar verilir. Hitap ettiği pazara yakın mı? Doğal şartlar kurulum için uygun mu? Ulaşım imkânları, iş gücü, hammadde, lojistik, reklam gibi konu başlıklarına dikkat ederek kurulması düşünülen yer değerlendirilir. Örnek verecek olursak, moda ile ilgili bir projeyi küçük bir bölgede kurmak yerine insanların daha yoğun olduğu ve daha modern bir yerde kurmak proje için daha mantıklı olacaktır.

3-Teknik Araştırma

Bu adımda ürünün üretim aşamaları belirlenir ve bu aşamalara göre hangi teknolojilerin kullanılacağına karar verilir. Üretim teknolojileri için alternatif  var mıdır?  Çalışma ve üretim kapasiteleri nelerdir? Fabrika yada çalışma alanı içi yerleşim planı nasıl olmalıdır? Tüm bunlar için gerekli olan personel sayısı nedir? sorularına aranan cevaplar projenin teknik açıdan daha sağlam olmasına olanak sağlar.

4-Örgütsel Araştırma

Halihazırdaki projenin iş planı yapılarak iş bölümlerine karar verilir. Yetki ve sorumluluk sahibi koltukların dağılımı yapılır ,gerekli personel sayısı belirlenir. Görev dağılımı doğru dağıtılmazsa yaşanan küçük problemler daha büyük problemlere yol açabilir.

5-Finansal Araştırma

Finansal araştırma kısmı fizibilite çalışmasının en önemli aşamalarından bir tanesidir. Öyle ki bir projenin finansal açıdan uygun olmaması projeyi hayata geçirilemez kılar. Finansal açıdan uygunluğa karar vermek için "Toplam yatırım maliyeti nedir? Sabit ve değişken giderler nelerdir? Sermaye ihtiyaçları nelerdir? Başa baş noktasına ulaşma süresi nedir? Faaliyete geçtikten sonraki tahmini nakit akışı nasıl olacak? İşletme mevcut talepler ve pazar payı göz önüne alındığında ne zaman kâra geçebilir? " gibi sorulara detaylı şekilde araştırılarak cevap verilmelidir.

6- Yasal Araştırma

Projenin gerçekleştirilmesinden hizmet olarak sunulma aşamasına kadar izlenilmesi ve uyulması gereken bazı zorunlu kurallar mevcuttur. Bu kısımda uyulması gereken kanun, tüzük ve yönetmelikler titizlikle araştırılmalı ve proje değerlendirilmelidir. Son olarak yasal araştırma tamamlandığı vakit bütün maddeler projeye uygunsa, proje taslak aşamasına geçebilir. Projenin yasal açıdan eksikleri olması başınıza dert açacaktır.

Bütün bu aşamalar tamamlandıktan sonra son aşama olarak da projenin gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğine karar verilir.